Po upływie roku od rozpoczęcia działań wojennych na Ukrainie, jasne stało się, że dostęp do informacji wywiadu i zastosowanie rozwiązań cybernetycznych wpływa na sukces konwencjonalnych operacji wojskowych jedynie w umiarkowany sposób. Przykłady można mnożyć: we wczesnych fazach wojny CERT-UA był w stanie złagodzić wpływ szkodliwego oprogramowania “Caddy Wiper/Industroyer2” i jemu podobnych programów dzięki współpracy ze służbami wywiadowczymi innych państw (np. Wielkiej Brytanii, USA i Polski) oraz z firmami zajmującymi się cyberbezpieczeństwem, takimi jak ESET i Microsoft. Niedawno pojawiły się publicznie doniesienia o “ofensywnych operacjach cybernetycznych” prowadzonych przez władze USA, choć ich szczegóły (czas, miejsce i środki) nie są jeszcze znane. Udzielanie (cyber)pomocy Ukrainie wywołało w wielu państwach obawy dotyczące ich ewentualnej odpowiedzialności międzynarodowej jako stron walczących, biorących udział w działaniach wojennych, tak jak np. w Niemczech (zobacz tu, tu i tu). Podzielając niektóre z tych obaw, dotyczących samej pomocy cybernetycznej dla Ukrainy jako mogącej prowadzić do eskalacji konfliktu, nie zgadzamy się z podobną oceną jej skutków. Z politycznego punktu widzenia operacje cybernetyczne mają wpływ na dostęp do informacji lub treści, przy czym bardzo niewiele operacji wywołuje efekty kinetyczne.

W związku z tym pomoc cybernetyczna może prowadzić wręcz do deeskalacji konfliktu, o ile ma miejsce przed, w trakcie lub pod koniec działań wojennych.

Atak taki, naszym zdaniem, pozwala na dwie zgodne z prawem reakcje w cyberprzestrzeni: po pierwsze, zaatakowana strona, Ukraina, może bronić się indywidualnie lub zbiorowo na podstawie art. 51 Karty Narodów Zjednoczonych; po drugie, takie (niesprowokowane) użycie siły zbrojnej daje państwom możliwość albo powstrzymania się od udziału w działaniach zbrojnych, oferując jedynie wsparcie państwom realizującym swoje prawo do indywidualnej samoobrony zgodnie z art. 51 ust. 2 Karty Narodów Zjednoczonych albo wzięcia współudziału w walce, w której to państwo zaatakowane uczestniczy